Εθισμός παιδιών & εφήβων από το διαδίκτυο & τα ηλεκτρονικά παιχνίδια

Εθισμός παιδιών & εφήβων από το διαδίκτυο & τα ηλεκτρονικά παιχνίδια

Δημοσιεύτηκε στις 03/05/2020 17:23,  Ο Μανόλης Καργάκης είναι Ψυχολόγος στο InterNus – ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ & ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

 
Πηγές:

1. Δημοσιεύτηκε στις 03/05/2020 17:23,  Ο Μανόλης Καργάκης είναι Ψυχολόγος στο InterNus – ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ & ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ. https://internus.gr/ethismos-pedion-efivon-apo-to-diadiktyo-ta-ilektronika-pechnidia
2. Ιεροδιακόνου Χ.  «Ψυχιατρικές γνώσεις για εφαρμογή από κάθε γιατρό. Οδηγός ψυχοσωματικής θεραπείας». Βιβλίο. Εκδόσεις «Μαστορίδη». Θεσσαλονίκη 2000 https://www.politeianet.gr/books/9789607285225-ierodiakonou-s-charalampos-kathigitis-psuchiatrikis-mastoridi-psuchiatrikes-gnoseis-gia-efarmogi-apo-kathe-gi.
3. https://www.politeianet.gr/books/9789601425016-floros-georgios-libanis-ethismos-sto-diadiktuo-209534
4. Πιπερόπουλος Γιώργος, καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Βιβλίο. «εξαρτήσεις και αποκλίσεις» . Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Θεσσαλονίκη 2000. ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ – Πιπερόπουλος, Γιώργος Π. | Evripidis.gr
5. https://www.iatronet.gr/eidiseis-nea/synentefxeis/news/25518/exartisi-apo-to-diadiktyo-pote-i-xrisi-ginetai-kataxrisi.html
6. https://www.psychology.gr/addictions/1576-eksartisi-apo-to-diadiktio-kai-ta-smartphones.html
7. https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxologias/texnologia/diadiktyaki-eksartisi/1976-ethismos-sto-diadiktyo-toy-ioanni-delatola.html
8. https://internus.gr/ethismos-pedion-efivon-apo-to-diadiktyo-ta-ilektronika-pechnidia
9. https://bibliography.gr/authors/myrsinh-kwstopoulou myrsini.kostopoulou@gmail.com
10.  https://epipsi.gr

Για τα παιδιά, όπως και για τους ενηλίκους, το Διαδίκτυο είναι ένας τεράστιος χώρος ενημέρωσης, επιμόρφωσης, επικοινωνίας, κοινωνικοποίησης και ψυχαγωγίας.

 Όμως ο υπερβολικός χρόνος ενασχόλησης στο internet, μπορεί να οδηγήσει στην εξάρτηση.

Η παθολογική εξάρτηση από το ίντερνετ αποτελεί κοινωνικό φαινόμενο με ανησυχητικές διαστάσεις που παρατηρείται κυρίως στις χώρες της δυτικής Ευρώπης. Τα τελευταία όμως χρόνια, το κοινωνικό αυτό πρόβλημα έχει εξαπλωθεί με γρήγορους ρυθμούς και στην χώρα μας.

Ο εθισμός από το διαδίκτυο, µπορεί να συγκριθεί µε άλλες εξαρτήσεις όπως ο αλκοολισμός ή η βουλιμία, ενώ έχει τα χαρακτηριστικά ψυχαναγκαστικής συμπεριφοράς, µε αρνητικές συνέπειες στην προσωπική, οικογενειακή, κοινωνική και επαγγελτική ζωή του ατόμου.

Σύμφωνα με έρευνα που διεξάγεται στη χώρα μας από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) από το 1998 και εντάσσεται σε ευρύτερο Διεθνές Πρόγραμμα  στο οποίο συμμετέχουν κάθε τέσσερα χρόνια πάνω από 40 χώρες, υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι:

• ένας στους 4 εφήβους ασχολείται για τουλάχιστον 3 ώρες την ημέρα τις καθημερινές με τον Η/Υ και το ιντερνέτ, ενώ το ποσοστό αυτό σχεδόν διπλασιάζεται τα Σαββατοκύριακα.
• από το 2006 μέχρι σήμερα έχει τετραπλασιαστεί ο αριθμός των εφήβων που ασχολούνται με τον Η/Υ και το ιντερνέτ για τουλάχιστον 3 ώρες κάθε μέρα.
• σχεδόν 1 στους 6 ,  δεκαπεντάχρονους  εμφανίζει συμπεριφορές εξάρτησης από τη χρήση του ιντερνέτ, κυρίως τα αγόρια
• υπερβολική χρήση του Η/Υ και του ίντερνετ καθημερινά (για τουλάχιστον 3 ώρες την ημέρα) κάνει 1 στους 3 εφήβους, μεταξύ εκείνων που οι γονείς δεν γνωρίζουν επαρκώς τις δραστηριότητές τους,
• 1 στους 5 εφήβους  μεταξύ εκείνων που έχουν περιορισμένη συναισθηματική στήριξη από τους γονείς τους και
• 1 στους 3  μεταξύ εκείνων που δεν είναι αρκετά ικανοποιημένοι από τις σχέσεις στην οικογένεια.
• οι στενοί φίλοι επηρεάζουν πολύ τη χρήση του ίντερνετ
• επίσης, υπερβολική χρήση κάνουν σε υψηλότερο ποσοστό οι μαθητές που συναντούν τους φίλους τους πολύ συχνά είτε αμέσως μετά το σχολείο είτε τα βράδια σε σύγκριση με εκείνους που τους συναντούν λιγότερο συχνά.

Συνέπειες – Επιπτώσεις

Για τα παιδιά και τους εφήβους η χρήση του ίντερνετ για περισσότερο από 10 ώρες την εβδομάδα αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης των συμπτωμάτων εξάρτησης από το διαδίκτυο και έχει σοβαρές επιπτώσεις σε διάφορους τοµείς της λειτουργικότητάς τους.

Συγκεκριμένα μπορεί να προκαλέσει :

• άγχος
• απομόνωση
• ημικρανίες
• ξηροφθαλμία
• διαταραχές ύπνου (έντονες αϋπνίες ή υπνηλία)
• διαταραχές διατροφής (ανορεξία, υπερφαγία) ή αύξηση κινδύνου εμφάνισης παχυσαρκίας εξαιτίας της υπερβολικής χρήσης υπολογιστή που καθιστά το παιδί συνεχώς σε μια καρέκλα
• πτώση σχολικής επίδοσης
• κατάθλιψη
• μυοσκελετικές παθήσεις (σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα από την υπερκόπωση των χεριών από τη χρήση του πληκτρολογίου, συμπτώματα αυχενικού συνδρόμου από την χρήση κινητού),
• εκρήξεις θυμού
• επιθετικότητα προς τους γονείς ή τα πρόσωπα φροντίδας
• παραμέληση της προσωπικής υγιεινής και της φυσικής άσκησης
• μείωση κοινωνικών συναναστροφών, περιορισμένη επικοινωνία με γονείς και φίλους
• Το καινούριο σύνδρομο της εποχής μας ονομάζεται «Texter’s neck».  Το συγκεκριμένο σύνδρομο είναι οι επιπτώσεις της παρατεταμένης κλίσης του κεφαλιού πάνω στη σπονδυλική στήλη και το οποίο μετατρέπεται σε πρόβλημα ολοένα και περισσότερο τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες. Αρκετά χρόνια πριν έβλεπε κανείς  τα παιδιά να κάθονται σχεδόν σε εμβρυακή στάση κι έπαιζαν με το Nintendo τους. Στη συνέχεια ήρθαν τα κινητά τηλέφωνα και τα παιδιά πλέον κάθονται κοιτάζοντας προς τα κάτω με τους αντίχειρές τους να πληκτρολογούν, σερφάροντας στο διαδίκτυο και στέλνοντας μηνύματα κι ας είναι το ένα διπλά στο άλλο και ας κάθονται στο ίδιο παγκάκι.  Έτσι τα κινητά τηλέφωνα  δημιούργησαν το συγκεκριμένο σύνδρομο με τον ίδιο τρόπο που οι υπολογιστές έγιναν αιτία για το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα. Γι’ αυτό χρησιμοποιείται ο όρος «Texter’s neck» , ένα σύνδρομο με πόνους στον αυχένα , στην πλάτη, στα άνω άκρα, πονοκέφαλους, κύφωση, σκολίωση. Το πολύ δυο ώρες την ημέρα για ψυχαγωγία στο διαδίκτυο είναι αρκετή

Τύποι εθισμού στο διαδίκτυο

Υπάρχουν διάφοροι τύποι εθισµού που µπορεί να είναι επιβλαβείς για τη φυσική κατάσταση του ατόµου και μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την κοινωνική ζωή και τη φυσιολογική του λειτουργία.

Οι μορφές εξάρτησης από το ίντερνετ είναι:

• συνεχής πλοήγηση
• διαδικτυακές σχέσεις μέσω εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης (sms, chat, facebook, skype κ.α.) και εμφάνιση εθισμού σε άγνωστες τέτοιες υποτίθεται φιλικές σχέσεις
• ηλεκτρονικός τζόγος
• ψυχαναγκαστική συλλογή πληροφοριών (τραγουδιών κ.α.).
• ηλεκτρονικά ψώνια
• κάθε λογής δημοπρασίες και αγοραπωλησίες π.χ μετοχών

Ακόμα για το πρόβλημα της υπερβολικής ενασχόλησης με το internet, ευθύνονται συνήθως τα διαδικτυακά-ηλεκτρονικά παιχνίδια που παίζονται (ο «παίκτης» χρειάζεται να είναι συνδεδεμένος στο Διαδίκτυο), όπως τα δημοφιλή «World of Warcraft» και «Lineage», όπου ο κάθε παίκτης επιλέγει ένα χαρακτήρα-ήρωα, που τον εξελίσσει όσο περισσότερο παίζει. Έτσι, το παιδί «αναγκάζεται» να παίζει όσο περισσότερο μπορεί, ώστε να φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα που έχει επιλέξει και, παράλληλα, να βρίσκεται συνδεδεμένο στο Διαδίκτυο πολλές ώρες και κυρίως εκείνες που έχουν επιλέξει και οι υπόλοιποι παίκτες-χρήστες να βρίσκονται online (συνδεδεμένοι), για να παίξουν όλοι μαζί.

Πότε ένα άτομο χαρακτηρίζεται εθισμένο από το ίντερνετ;     

 Κάποια άτομα μπορούν θεωρηθούν εξαρτημένα από το ιντερνέτ όταν εμφανίζουν κάποια από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

1. όταν διαρκώς σκέφτονται να σερφάρουν στο ίντερνετ και αδυνατούν να ελέγξουν αυτή τους την σκέψη και εμμονική επιθυμία
2. Αναλώνουν αυξημένα χρονικά διαστήματα για να αισθανθούν ικανοποίηση από τη χρήση τού διαδικτύου
3. Αισθάνονται νευρικότητα όταν προσπαθούν να περιορίσουν ή να κόψουν εντελώς τη χρήση του διαδικτύου
4. Χρησιμοποιούν το ίντερνετ ως μέθοδο «φυγής» από προβλήματα που τα απασχολούν ή για να ξεπεράσουν μια άσχημη ψυχική διάθεση
5. Αναγκάζονται να πουν ψέματα στους δικούς τους για το χρόνο χρήσης του ίντερνετ και  για το περιεχόμενο των αναζητήσεών τους.
6. Θέτουν σε κίνδυνο τις προσωπικές και κοινωνικές τους  σχέσεις ή την ακαδημαϊκή τους καριέρα καθώς εμπλέκονται ολοένα και περισσότερο στον κόσμο του διαδικτύου και παραμελούν άλλα θέματα.
7. Εξακολουθούν να ασχολούνται στο ίντερνετ μολονότι  έχουν ήδη ξεπεράσει το ποσό του λογαριασμού στο συμβόλαιό τους.
8. Αισθάνονται συμπτώματα στέρησης όταν αδυνατούν να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο
9. Ασχολούνται κάθε φορά με το διαδίκτυο περισσότερο χρόνο από αυτόν που αρχικά προγραμμάτισαν.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς για να αποτρέψουν την εξάρτηση του παιδιού τους από το διαδίκτυο;

• Να ενημερώνουν τα παιδιά από μικρή ηλικία για το φαινόμενο του εθισμού στο διαδίκτυο.
• Να ορίσουν κανόνες και να θέτουν χρονικά όρια στη χρήση παραμονής του διαδικτύου και τις ημέρες κατά τις οποίες θα σερφάρουν στο διαδίκτυο τα παιδιά.
• Να τους δώσουν να καταλάβουν ότι η χρήση του υπολογιστή πρέπει να γίνεται με μέτρο και να μην παραμελούν τις υπόλοιπες δραστηριότητες, το παιχνίδι, τους φίλους, την ξεκούραση, την άθληση  και τα μαθήματά τους. Σύμφωνα με την Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία, ο χρόνος που αφιερώνουν καθημερινά τα παιδιά σε καθιστικές δραστηριότητες (τηλεόραση, ηλεκτρονικός υπολογιστής) δεν πρέπει να ξεπερνά τις δύο ώρες.
• Να ενημερωθούν και να γνωρίσουν τι πραγματικά είναι το Ίντερνετ και να μάθουν να φιλτράρουν τις «πληροφορίες» του, ώστε να βοηθήσουν τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν, ότι όλα όσα βρίσκουν στις σελίδες του δεν είναι αληθινά, αγαθά και ασφαλή, και να μάθουν να ξεχωρίζουν τον πραγματικό από τον «εικονικό» κόσμο.
• Να τοποθετούν τον υπολογιστή σε κοινόχρηστο χώρο, για να υπάρχει έλεγχος και όχι δυνατότητα απομόνωσης των παιδιών και εφήβων. Έτσι θα μπορούν να παρακολουθούν με διακριτικό τρόπο τα παιδιά τους όταν τον χρησιμοποιούν αλλά και με αυτόν τον τρόπο, να τους δίνουν την ευκαιρία να μοιράζονται μαζί τους ό,τι τα ενδιαφέρει ή τα προβληματίζει.
• Να μην αντιμετωπίζουν τον υπολογιστή ως ένα μέσο που θα τους βοηθήσει να κρατάνε τα παιδιά απασχολημένα για να μην ενοχλούνται οι γονείς
• Να αφιερώνουν ποιοτικό χρόνο στα παιδιά και στους εφήβους
• Να ΜΗΝ τους απαγορεύουν εντελώς την πρόσβαση στο Διαδίκτυο από τον υπολογιστή του σπιτιού, επειδή, αν δεν μπορούν να το χρησιμοποιήσουν στο σπίτι, θα το κάνουν οπουδήποτε αλλού. Η απαγόρευση φέρνει τα αντίθετα.
• Να τοποθετούν προγράμματα και φίλτρα προστασίας στον υπολογιστή, ώστε τα παιδιά και οι έφηβοι να μην έχουν πρόσβαση σε ιστοσελίδες με ακατάλληλο και επικίνδυνο περιεχόμενο για την ηλικία τους (όπως βία, πορνό, τζόγος κ.ά). Με τη φράση-κλειδί «parental control» θα βρουν πολλά τέτοια προγράµµατα (κάποια από αυτά και δωρεάν), αν ψάξουν στο διαδίκτυο ή απευθυνθούν σε κάποιον πάροχο Ίντερνετ. Επιπλέον, τα ίδια τα Windows προσφέρουν δυνατότητα ελέγχου, όχι µόνο της πρόσβασης στο διαδίκτυο, αλλά και της χρήσης του υπολογιστή (π.χ. για πόση ώρα µπορεί το παιδί να είναι στο κοµπιούτερ κ.ά
• Να σκεφτούν και τη δική τους διαδικτυακή συμπεριφορά, καθώς αποτελούν τα κατεξοχήν πρότυπα για τα παιδιά και τους εφήβους
• Να ενδιαφέρονται και να ρωτούν τα παιδιά και τους εφήβους για τις δραστηριότητές τους στο διαδίκτυο (ποιές σελίδες επισκέπτονται, τι ψάχνουν κλπ.)
• Να θυμίζουν στα παιδιά ότι το Internet «είναι εργαλείο δουλειάς και όχι παιχνίδι». Μην ξεχνάμε ότι ο διαδικτυακός εκφοβισμός είναι συχνό φαινόμενο μεταξύ παιδιών και εφήβων που ασχολούνται με τις νέες τεχνολογίες και δημιουργούν στο θύμα αισθήματα ενοχής και ανασφάλειας
• Να ενθαρρύνουν τα παιδιά και τους εφήβους σε αθλητικές δραστηριότητες και συναναστροφές με συνομηλίκους
• Να προσέχουν τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας (προνήπια, νήπια). Η χρήση του ιντερνέτ σε αυτή την ηλικία, δεν συνιστάται. Φυσικά, δεν επιτρέπεται, παιδιά τέτοιας ηλικίας να έχουν προσωπικές σελίδες σε εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης (πχ. facebook). Στις ηλικίες αυτές, ο υπολογιστής χρησιμοποιείται μόνο για εκπαιδευτικά παιχνίδια, μικρής χρονικής διάρκειας, παρουσία των γονέων και όχι σε καθημερινή βάση
• Να μη χρησιμοποιούν τον υπολογιστή και το Διαδίκτυο ως επιβράβευση ή ως τιμωρία
• Αν παρατηρήσουν περίεργες συμπεριφορές ή υπερβολική χρήση από την πλευρά των παιδιών τους, να αναζητήσουν βοήθεια.

     Το μεσημεριανό τραπέζι προσφέρεται ως  μια πολύ καλή ευκαιρία να συζητήσουν τα παιδιά με τους γονείς ένα θέμα ή ένα πρόβλημα που συνάντησαν κατά την περιήγησή τους στο διαδίκτυο.

Επίσης η ψηφιακή φωτογραφία και η επεξεργασία της, ανεξάρτητου ηλικίας και χωρίς όρια, είναι κάτι που πρέπει να ενθαρρύνεται διότι βοηθά στην ανάπτυξη του παιδιού και είναι σαν να έκαναν εγγραφή το παιδί τους σε μαθήματα ζωγραφικής.

Ο  Tisseron ένας γάλλος ψυχαναλυτής-ψυχίατρος μελετά  τις επιπτώσεις της τεχνολογίας της πληροφορίας στους νέους ανθρώπους. Το 2008 ανέπτυξε τον κανόνα «3-6-9-12», που σημαίνει,

α) «όχι τηλεόραση πριν από τα τρία χρόνια, διότι το θορυβώδες περιβάλλον της τηλεόρασης με τις έντονες και γρήγορες εναλλαγές των φωτεινών εικόνων δεν βοηθά στην ανάπτυξη της προσοχής και της συγκέντρωσης στα μικρά παιδιά, ενώ το ραδιόφωνο με την εναλλαγή των συζητήσεων και την αρμονική μουσική είναι λιγότερο ενοχλητικό

β) όχι βίντεο-παιχνίδια σε κονσόλα πριν από τα έξι, διότι το παιδί όταν γίνει ιδιοκτήτης αυτών των συσκευών η χρήση τους γίνεται ανεξέλεγκτη και ευθύνονται πολλές φορές για ανησυχία υπερκινητικότητα και αϋπνία λόγω των έντονων θορύβων και έντονων και γρήγορα εναλλασσόμενων φωτεινών πηγών που εκπέμπουν (ονομάζονται και  «ψηφιακά γλυκά»)

γ)  καθόλου internet πριν από τα εννέα χρόνια, διότι περιέχουν κινδύνους ακόμη και στα κινούμενα σχέδια όπως hacking, εικόνες με χρήση ναρκωτικών και βίας , με πορνογραφικό περιεχόμενο και διαφημίσεις που στο τέλος χρειάζεται να πληρώσεις γι΄ αυτές. Επιτρέπεται βεβαία ίντερνετ και πριν την ηλικία αυτή αλλά με συμβουλές και υποστήριξη και εάν γίνεται ως μια οικογενειακή δραστηριότητα-παιχνίδι

δ) και καθόλου  μέσα κοινωνικής δικτύωσης (facebook, twitter, instagram , you-tube κ.α.)  πριν από τα 12.

Πάντως εάν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς πρέπει να παραδεχτούμε ότι τα σημερινά παιδιά, δηλαδή οι σημερινοί ανήλικοι έχουν περισσότερες γνώσεις και μεγαλύτερη οικειότητα με την χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και κινητών τηλεφώνων από ότι πολλά άτομα που από τον νόμο θεωρούνται «ενήλικα και ώριμα» άτομα και ας έχουν περάσει  προ πολλού το νομικό όριο των 18 ετών της ηλικίας τους.   Ίσως οι νέοι «να ΜΗΝ» έχουν καλύτερη ικανότητα έλεγχου ή να μην μπορούν με «άνεση» να θέσουν όρια στην χρήση του ίντερνετ. Πολλοί υποτίθεται ενήλικες προστρέχουν στα παιδιά να τους λύσουν προβλήματα με τους υπολογιστές ή να πληρώσουν ένα λογαριασμό και ας θεωρούνται ώριμοι.

Είναι η εξάρτηση από το internet και τα smartphones η νέα τάση της εποχής;

Η απάντηση είναι μάλλον ναι. Άνθρωποι είναι σε ένα μέρος μαζί και ταυτόχρονα χώρια, ο καθένας στην οθόνη του κινητού, του tablet ή του υπολογιστή του.

Μπορούμε να πούμε ότι αυτό συνέβαινε και παλαιότερα, με τα βιβλία ή τις εφημερίδες; Συνέβαινε. Με το έντυπο μέσο όμως ο άνθρωπος φαίνεται να μπορούσε να θέσει πιο ξεκάθαρα όρια για το ποιες στιγμές και για πόση διάρκεια θα ασχοληθεί με αυτό. Αντίθετα στο internet οι δραστηριότητες, οι πληροφορίες και οι σελίδες στις οποίες μπορεί κάποιος να εκτεθεί είναι ανεξάντλητες, εμπλουτίζονται διαρκώς, κι επομένως, είναι δυσκολότερα ελέγξιμες. Με την έλευση δε των smartphones έχουμε πια τη δυνατότητα να είμαστε διαρκώς κι οπουδήποτε συνδεδεμένοι στο internet, εάν το επιθυμούμε.

Τα αίτια του φαινόμενου κατάχρησης του Διαδικτύου

Η εξάρτηση λοιπόν από το διαδίκτυο όπως και κάθε μορφή εξάρτησης είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο όπου μια σειρά ατομικών, ψυχολογικών, συναισθηματικών, οικογενειακών, κοινωνικών παραγόντων συντελούν στην εμφάνιση και παγίωσή της. Οι απόψεις των ερευνητών διίστανται σχετικά με το εάν και κατά πόσο είναι πιθανό το διαδίκτυο να δημιουργεί εξαρτημένη συμπεριφορά ή αντίστροφα. Κάποια άτομα με δομές προσωπικότητας που έχουν μια τάση για  καταναγκαστική συμπεριφορά και τα οποία αντιμετωπίζουν ψυχοκοινωνικά προβλήματα που δεν μπορούν να τα διαχειρισθούν με επιτυχία κι έτσι εμπλέκονται στην ανάγκη «φυγής»  από τα ψυχοπιεστικά γεγονότα που αντιμετωπίζουν και κατά συνέπεια, όταν βρεθούν μπροστά στην πρόκληση του εντυπωσιακού κόσμου του διαδικτύου καταλήγουν να εμφανίσουν συμπεριφορά εξάρτησης. 

Συχνά οι εξαρτημένοι από το internet αξιολογούν αρνητικά τον εαυτό τους, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, κοινωνικό άγχος/φοβίες και θεωρούν τους εαυτούς τους πιο αποτελεσματικούς σε ένα διαδικτυακό περιβάλλον, παρά στην πραγματική ζωή που φαίνεται πιο απειλητική. Έχει βρεθεί επίσης ότι άλλες προγενέστερες ή τωρινές εξαρτήσεις (αλκοόλ, ναρκωτικά, τζόγος, υπερφαγία) σχετίζονται με τον εθισμό στο διαδίκτυο. Τέλος, το αίσθημα μοναξιάς και η κατάθλιψη είναι οι σημαντικότεροι λόγοι εξάρτησης από το internet.

Οι μελέτες δείχνουν ότι η κοινωνικοποιητική δυνατότητα του διαδικτύου είναι ίσως, το ισχυρότερο στοιχείο «γοητείας» του παγκόσμιου ιστού. Η προσθήκη διαδραστικών εφαρμογών σε μία ιστοσελίδα, αναβαθμίζει τα επίπεδα ικανοποίησης των επισκεπτών και διευρύνει την αποδοχή της από το κοινό. Στην ίδια κατεύθυνση επισημαίνεται η σχετικά πρόσφατη, σημαντική αύξηση των ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης.

Έχουμε ακόμη τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε, εάν θέλουμε, μία ιδανική προσωπικότητα ή έναν εξιδανικευμένο τρόπο ζωής, ο οποίος ενδέχεται να διαφέρει πολύ από αυτό που πραγματικά είμαστε, βελτιώνοντας έτσι την αυτοεικόνα μας και λαμβάνοντας αποδοχή.

Η έλλειψη ανοχής σε καταστάσεις που οδηγούν σε ματαίωση έχει ως αποτέλεσμα ένα μέρος των παιδιών ή και ενηλίκων να εμφανίζουν δυσπροσαρμοστική χρήση του διαδικτύου και να κλείνονται στον ψηφιακό κόσμο. Ένας κρίσιμος, ψυχολογικός, προβλεπτικός παράγοντας για τον εθισμό στο διαδίκτυο, είναι η ανάγκη μετριασμού έντονων αρνητικών συναισθημάτων. Ως άλλη όψη, του ίδιου ωστόσο παράγοντα, θα μπορούσε να εκληφθεί η ανάγκη για εξασφάλιση θετικών βιωμάτων, που ικανοποιείται από τη χρήση υπηρεσιών του ιστού, μέσα από αισθήματα ενθουσιασμού, ανεξαρτησίας και απελευθέρωσης, όσο κάποιος είναι σε σύνδεση. Ουσιαστικά το διαδίκτυο επιτρέπει στα άτομα, που πιέζονται από την πραγματικότητα που βιώνουν, εξωτερική ή εσωτερική, να αποσυμπιέζουν τη προσωπικότητά τους, λειτουργώντας πολλές φορές μέσα από έναν χαρακτήρα που απέχει από τον πραγματικό. Είναι συχνό ένα άτομο που αντιμετωπίζει άγχος, κατάθλιψη, απομόνωση, φόβο, σε ένα περιβάλλον γενικότερης κρίσης και κατ΄επέκταση ψυχοπιεστικό, να αναπτύσσει τάσης φυγής μέσα από την αναζήτηση ανακούφισης. Οι τάσεις αυτές συμπληρώνονται και ικανοποιούνται από τα χαρακτηριστικά του διαδικτύου, που το καθιστούν προσκλητικό-προκλητικό για το χρήστη, όπως η ευκολία πρόσβασης, η ανωνυμία, η παραμόρφωση του πραγματικού χρόνου, η δυνατότητα έκφρασης συναισθημάτων και συμπεριφορών χωρίς ανησυχία για τις συνέπειες.

Γι’ αυτό βλέπουν το Διαδίκτυο ως μέσο καταφυγής, όπου μπορούν να κινηθούν σε ένα περιβάλλον που μοιάζει λιγότερο απειλητικό από την πραγματική ζωή. Στην εικονική πραγματικότητα του διαδικτύου μπορούν με λίγη προσπάθεια και εκ του ασφαλούς, να κάνουν νέους φίλους χωρίς να χρειάζεται να εκτεθούν με τη φυσική τους παρουσία, όπως συμβαίνει στην πραγματική ζωή. Στο διαδίκτυο ο χρήστης μπορεί να επικοινωνήσει με ασφάλεια, ακόμη και με αγνώστους, παραμένοντας ανώνυμος. Έχουμε τη δυνατότητα να μη μας δουν και να αποκρύψουμε βασικά στοιχεία της ταυτότητάς μας, όπως το φύλο ή την ηλικία μας – εάν το επιθυμούμε.

Τα άτομα που είναι εξαρτημένα από το ίντερνετ παραμένουν παθητικά στην ζωή τους διότι πολύ συχνά είχαν υπερπροστατευτικούς γονείς που προλάβαιναν πάντα τις επιθυμίες των παιδιών, χωρίς να μαθαίνουν στα παιδιά πώς να διεκδικούν πράγματα για την ζωή τους ή πώς να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες από μόνα τους, ιδίως εάν ήταν το μοναδικό ή το μικρότερο παιδί στην οικογένεια. Στην ίδια συμπεριφορά μπορεί να καταλήξουν και άτομα που η ζωή τους ξεκίνησε αντίθετα με συναισθηματικές στερήσεις και έλλειψη στοργής, την οποία έκτοτε αναζητούν σε κάθε ευκαιρία.

Επιπλέον έρευνες, αναδεικνύουν ότι δεν κινδυνεύουν μόνο άντρες και έφηβοι από την κατάχρηση του ίντερνετ αλλά και μοναχικές ηλικιωμένες κυρίες και άνεργα άτομα τα οποία φαίνεται να έχουν μια επιρρέπεια ανάπτυξης «ιντερνετομανίας» ίσως λόγω της μοναξιάς που βιώνουν.

Μέσα στο γενικότερο πλαίσιο μοναξιάς, αλλοτρίωσης, του ατέρμονου κυνηγιού της επιτυχίας, της δόξας και ανάγκης αναγνώρισης  καθώς επίσης και των γρήγορων ρυθμών ζωής που χαρακτηρίζουν τα τέλη του εικοστού και αρχές του 21 ου αιώνα, κάποια άτομα, αδυνατούν να ενταχθούν σε ένα ομολογουμένως δύσκολο κοινωνικό περιβάλλον έλλειψης αυθεντικών ανθρωπίνων σχέσεων  και μείωσης των φιλικών σχέσεων, βρίσκουν «παρηγοριά», απορροφημένα στην εικονική πραγματικότητα που παρέχει ο μοναχικός κόσμος της συναρπαστικής έγχρωμης εικόνας, μιας ψυχρής άψυχης οθόνης, συνδεδεμένης με ένα εκπληκτικά γρήγορο και πολύπλοκο παγκόσμιο πληροφορικό σύστημα.

 Όλα τα παραπάνω προβλήματα επιδεινώνονται  μέσω της κατάχρησης του διαδικτύου. Αυτό σημαίνει ότι οικονομικά και σχεσιακά προβλήματα, το βαθύτερο αίσθημα μοναξιάς που βιώνει κάποιος ή η καταθλιπτική του διάθεση δε θα επιλυθούν, αντιθέτως θα οξυνθούν, μέσα από τη διαρκή ενασχόληση με το internet.

Με το internet συμβαίνει το εξής παράδοξο: από τη μία «κοινωνικοποιούμαστε», κι από την άλλη απομονωνόμαστε λόγω της πολύωρης και μονότονης χρήσης του.

Δεν πρέπει όμως να δαιμονοποιούμε το ίντερνετ, (το οποίο μερικοί επιστήμονες θεωρούν ότι αποτελεί την τέταρτη μεγαλύτερη επανάσταση των τελευταίων αιώνων, αλλά να επιστήσουμε την προσοχή και να τονίσουμε ότι κι εδώ ισχύει το αρχαίο ελληνικό ρητό «παν μέτρον άριστον»  που ισχύει σε όλα τα θέματα της ζωής μας), διότι δεν βλάπτει η χρήση του αλλά βλάπτει η πολύωρη και μακροχρόνια κατάχρησή του, προκαλώντας ψυχοσυναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα.

«Χάσαμε την σοφία για χάρη της γνώσης, χάσαμε την γνώση για χάρη της πληροφορίας. T.S.Eliot»