Η ψυχολογία της γυναίκας μετά την μαστεκτομή και την υστερεκτομή
ΠΗΓΕΣ:
- Μυρσίνη Κωστοπούλου, διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας-ψυχοθεραπεύτρια, email: myrsini.kostopoulou@gmail.com,
- https://www.tanea.gr/2015/11/12/health/i-psyxologia-tis-gynaikas-meta-tin-mastektomi/
- Ιεροδιακόνου Χ. «Ψυχιατρικές γνώσεις για εφαρμογή από κάθε γιατρό. Οδηγός ψυχοσωματικής θεραπείας». Εκδόσεις «Μαστορίδη». Θεσσαλονίκη 2000
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί μία από τις πιο τραυματικές εμπειρίες για τη γυναίκα, διότι επηρεάζει ένα όργανο-σύμβολο της φύσης, της σεξουαλικότητας, της ταυτότητας, του μητρικού ρόλου και της προσωπικότητάς της.
Ρούλα Τσουλέα12 Νοεμβρίου 2015 | 00:00
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί μία από τις πιο τραυματικές εμπειρίες για τη γυναίκα, διότι επηρεάζει ένα όργανο-σύμβολο της φύσης, της σεξουαλικότητας, της ταυτότητας, του μητρικού ρόλου και της προσωπικότητάς της.
Η σωτήρια σε πολλές περιπτώσεις μαστεκτομή, επιφέρει μια σειρά σημαντικών αλλαγών στον ψυχικό κόσμο της γυναίκας, τόσο όσο αναμένει να υποβληθεί στην εγχείρηση, όσο και στο στάδιο της αποκατάστασης και στην μετέπειτα ζωή της.
Η αφαίρεση του στήθους ενδέχεται να τραυματίσει, έστω προσωρινά, την εικόνα του σώματός της, να διαταράξει την ταυτότητά της, δηλαδή την σύνθεση του χαρακτηριστικών του εαυτού, να την κάνει να αισθανθεί λιγότερο γυναίκα, λιγότερο επιθυμητή, λιγότερο «μητέρα», να μειώσει το σεξουαλικό της ενδιαφέρον, να επηρεάσει αρνητικά την αυτοεκτίμησή της.
Η γυναίκα διανύει στάδια πένθους απέναντι σε μια μη αναστρέψιμη απώλεια. Στην αρχή μπορεί να νιώσει σοκ, δυσπιστία και ίσως μουδιασμένη απέναντι σε αυτό που της συμβαίνει. Είναι το πρώτο στάδιο της άρνησης το οποίο ενδόμυχα την προστατεύει από το να βιώσει μια εξαιρετικά επώδυνη πραγματικότητα. Το συναίσθημα είναι αποκομμένο από την πραγματικότητα και είναι σαν να μην πάσχει η ίδια, αλλά κάποιος άλλος.
Στην συνέχεια μπαίνει σε μια ψυχολογία «διαμαρτυρίας» όπου νιώθει άγχος, σύγχυση και θλίψη. Θλίψη και ενοχές απέναντι στον σύζυγο και στα παιδιά της, θυμό και αίσθημα προδοσίας από το σώμα της, οργή απέναντι στον «κακό Θεό», τα «κακά γονίδια», τον «κακό εαυτό», τους «κακούς γιατρούς» κ.λπ. Αρχίζει επίσης να εκδηλώνει σωματικά συμπτώματα στρες: αίσθημα κόπωσης, αϋπνίες, μυϊκούς πόνους κ.λπ.
Ακολουθεί το στάδιο του «αποπροσανατολισμού» όπου η γυναίκα στην προσπάθειά της να προσαρμοστεί στην επίπονη πραγματικότητα της μαστεκτομής νιώθει σύγχυση, κατάθλιψη και ιδιαίτερη ανησυχία. Καλείται να προσαρμόζει καθημερινά το ντύσιμό της στο νέο της σώμα, μαθαίνει να ζει μέσα σε ένα νέο και πιο «ελλιπές» σώμα, χωρίς την άνεση που εκείνο είχε και ένιωθε πριν.
Στο τέταρτο στάδιο κυριαρχεί μια ψυχολογία αποσύνδεσης όπου η γυναίκα απομονώνεται και βυθίζεται στην απώλεια που έχει βιώσει, ενώ στο τελευταίο στάδιο του πένθους επέρχεται μια ουσιαστική επίλυση της πραγματικότητας και προσπάθειας αποδοχής της.
Επώδυνο και καταλυτικό στοίχημα η μαστεκτομή ωστόσο κάθε γυναίκα που την βιώνει αξίζει να νιώθει νικήτρια στη ζωή.
Η υστερεκτομή και η μαστεκτομή είναι χειρουργικές επεμβάσεις κατά τις οποίες αφαιρούνται όργανα με πολύ ιδιαίτερη σημασία για την ταυτότητα της γυναίκας και είναι φυσικό να θίγουν την αυτοπεποίθηση και τις διαπροσωπικές στης σχέσεις.
Μετά τις επεμβάσεις αυτές πολλές γυναίκες εμφανίζουν άγχος, κατάθλιψη, κεφαλαλγίες, ζάλη και κομμάρες. Σε πολλές από αυτές τις γυναίκες προϋπήρχαν αγχώδη χαρακτηριστικά και πριν τις επεμβάσεις αυτές. Οι ασθενείς που πριν την επέμβαση είχαν απαισιόδοξες σκέψεις για την εγχείρηση, φόβους ότι πρόκειται για κακόηθες νεόπλασμα ή φόβους για εμφάνιση σεξουαλικών δυσκολιών μετά την επέμβαση παρουσίαζαν πιο βαριά συμπτώματα και γι΄ αυτό είναι αναγκαία η σωστή πληροφόρηση τόσο στην ασθενή όσο και στον σύζυγό της ώστε να υπάρξει μείωση των αρνητικών επιπτώσεων των εγχειρήσεων αυτών καθώς επίσης και πληροφόρηση για τις δυνατότητες στην σεξουαλική τους ζωή.
Πολλές γυναίκες εμφανίζουν κατάθλιψη και περιορίζουν τις δραστηριότητές τους μετά από τις εγχειρήσεις αυτές, φοβούνται να χρησιμοποιήσουν το αντίστοιχο χέρι που βρίσκεται πιο κοντά στην πλευρά της μαστεκτομής επειδή μπορεί το χέρι αυτό να εμφανίζει οίδημα κλπ.
Σε αρκετές γυναίκες η μαστεκτομή επηρεάζει και την εμφάνιση του γυμνού γυναικείου σώματος με συνεπακόλουθο τον φόβο της απόρριψης από τον σύντροφό της. Αρκετά συχνά η ασθενής ανησυχεί μήπως ερωτικά του είναι απωθητική.
Παράλληλα υπάρχει ο «φόβος» μήπως μειώσει τις κοινωνικές επαφές παρόλο που στις μέρες μας υπάρχει ποικιλία τεχνητών προσθετικών εφαρμογών και τεχνικής αποκατάστασης ώστε να μειωθούν οι ανησυχίες στην εμφάνισή της.
Το οικείο περιβάλλον των γυναικών αυτών πρέπει να τις ενθαρρύνει ώστε να υπάρξει πληρέστερη επαναπροσαρμογή στο γνώριμό τους περιβάλλον. Επίσης είναι αναγκαία η υποστήριξη και η ενθάρρυνση από τον θεράποντα ιατρό τους και η γρήγορη επανέναρξη των παλιών τους δραστηριοτήτων όπως οικιακών, εργασιακών, μητρικών κλπ και επάνοδος στις ερωτικές τους σχέσεις με αγάπη από τον σύντροφό της.