Νυχτερινή υπερφαγία ή βουλιμία της νύχτας
Σύνδρομο Νυχτερινής Υπερφαγίας
Είναι μια διατροφική διαταραχή κατά την οποία τα άτομα έχουν αφυπνίσεις αρκετές φορές μέσα στη νύχτα και δεν μπορούν να ξανακοιμηθούν αν δεν φάνε, ακόμη και αν δεν πεινάνε. Οι τροφές που τρώνε είναι ευκολομάσητες, εύπεπτες και υπερθερμιδικές.
Για το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού το φαγητό συνδέεται με την ικανοποίηση και την απόλαυση. Η ικανοποίηση δεν αφορά μόνο την γεύση και την πείνα αλλά και την συναισθηματική ανακούφιση. Το άγχος αυξάνεται πολλές φορές κατά τις βραδινές ώρες που υπάρχει σωματική αδράνεια και τα άτομα που υποφέρουν από άγχος προσπαθούν να σταματήσουν την υπερανάλυση των σκέψεών τους με το φαγητό.
Βασικά της χαρακτηριστικά είναι η πρωινή ανορεξία, η έντονη επιθυμία για κατανάλωση φαγητού μεταξύ του δείπνου και της έναρξης του ύπνου, τα νυχτερινά ξυπνήματα με την ακατανίκητη επιθυμία για κατανάλωση φαγητού, οι διαταραχές στον ύπνο λόγω της αναζήτησης τροφής και της έντονης πεποίθησης πως για να υπάρξει φυσιολογικός ύπνος το άτομο χρειάζεται να ξυπνήσει και να φάει και τέλος συναισθήματα στενοχώριας, ενοχής και δυσανασχέτησης κατά τις απογευματινές ώρες.
Οι ασθενείς νιώθουν ότι χάνουν τον έλεγχο της διατροφής τους. Συνεχίζουν να τρώνε παρά το γεγονός ότι νιώθουν ότι έχουν χορτάσει και δεν έχουν επιθυμία στην πραγματικότητα να φάνε.
Η νυχτερινή υπερφαγία ή η βουλιμία της νύχτας αναφέρεται σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια πολυφαγίας, δηλαδή υπερβολικής και ανεξέλεγκτης κατανάλωσης τροφίμων μέσα στην νύχτα, όπου ο ασθενής χάνει τον έλεγχο της κατανάλωσης αυτής και σαν «υπνωτισμένος» πηγαίνει στο ψυγείο και τρώει.
Ο ύπνος διακόπτεται από καταναγκαστικά πολλαπλά ξυπνήματα χωρίς έλεγχο λήψης φαγητού.
Εκείνη την στιγμή το φαγητό βοηθά στην συναισθηματική ανακούφιση και προσφέρει ένα είδος ψυχικής ασφάλειας στον ασθενή, αν και το άτομο το επόμενο πρωί, μερικές φορές, μπορεί να μην θυμάται καθόλου τι προηγήθηκε την προηγούμενη νύχτα σχετικά με τα ξυπνήματα και την λήψη τροφής.
Κατά την διάρκεια της ημέρας το άτομο αισθάνεται θλίψη, σωματική και ψυχική κούραση, ενοχές, άγχος για την επόμενη νύχτα, θυμό και απελπισία διότι πιστεύει ότι δεν θα αντισταθεί σε αυτή την νυχτερινή ακατανίκητη επιθυμία.
Αυτά τα οδυνηρά συναισθήματα είναι και συνέπειες αυτής της διαταραχής αλλά είναι και ενισχυτικά ερεθίσματα για την επανάληψη, διαιώνιση και χρονιότητα του προβλήματος.
Η έναρξη συχνά σχετίζεται άμεσα με ψυχολογικούς παράγοντες όπως κατάθλιψη άγχος, εντάσεις στις διαπροσωπικές σχέσεις, ανία, μοναξιά, μακροχρόνιες δίαιτες, μειονεκτικότητα σχετικά με την εικόνα του σώματός τους
Η κατάσταση αυτή είναι δυνατόν να παρατηρηθεί ως αντίδραση σε ψυχοπιεστικά γεγονότα, όπως ατυχήματα, απώλειες αγαπημένων προσώπων ή αντικειμένων, συνεχή ψυχοπιεστικά γεγονότα.
Σχετικά με την προσωπικότητα των ασθενών υπάρχουν στοιχεία τελειοθηρίας, ψυχαναγκαστικότητας, παρορμητικόκητας και ναρκισσιστικά στοιχεία.
Είναι πιο συχνή στις γυναίκες από ότι στους άντρες.
Κατά βάθος πρόκειται για δυσφορία της γυναίκας για το σώμα της κάτι που ενισχύεται έντονα από τα σημερινά κοινωνικά πρότυπα ομορφιάς. Υπάρχουν ψυχοσυγκρούσεις της γυναίκας με τον εαυτό της, οδυνηρά συναισθήματα ντροπής, ίσως και ενοχές που κουβαλά από το παρελθόν ή η απουσία μιας ικανοποιητικής σχέσης με το άλλο φύλο.
Οι παραπάνω δυσκολίες, η αποφυγή να έρθει σε επαφή με τον εαυτό της και να διαχειριστεί τις καθημερινές ψυχοπιεστικές καταστάσεις και ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες χειροτερεύουν το πρόβλημα.
Συνέπειες του συνδρόμου.
Το σύνδρομο έχει σοβαρές συνέπειες στην σωματική και ψυχική υγεία των ασθενών με πιο ανησυχητική να είναι η παχυσαρκία και λόγω αυτής, οι ασθενείς είναι πιο ευάλωτοι στην υπέρταση, στο διαβήτη και στην υψηλή χοληστερόλη. Έχουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιοπάθειες και χολοκυστοπάθειες.
Επίσης οι άνθρωποι νιώθουν ντροπή και ενοχές για τις διατροφικές τους συνήθειες. Αρκετές κρύβουν φαγητό τους ή μπορεί να τρώνε κρυφά από τους άλλους. Συχνά νιώθουν τύψεις, ενοχές, κατάθλιψη και δυσφορία για την συμπεριφορά τους και το σώμα τους.
Διαχείριση του προβλήματος
Η ενεργητική αποδοχή του προβλήματος και όχι μόνο η παθητική συμφιλίωση με αυτό είναι το πρώτο βήμα που πρέπει γίνει για την σωστή διαχείριση και αντιμετώπιση του ζητήματος.
Θα ήταν ωφέλιμο και ανακουφιστικό να γίνεται καταγραφή από την ασθενή των καθημερινών συνηθειών και του τρόπου λήψης τροφής καθώς και των σκέψεων και των συναισθημάτων που συνοδεύουν τα ανεπιθύμητα, ακατανίκητα και ανεξέλεγκτα αυτά επεισόδια πολυφαγίας, να μην παραλείπει κανένα γεύμα, να παρατηρεί ποια είναι τα συχνότερα οδυνηρά συναισθήματα που νιώθει κατά την διάρκεια της ημέρας, ποια ερεθίσματα πυροδοτούν αυτή την κατάσταση ή ποιά συναισθήματα ή καταστάσεις την επιδεινώνουν και τι συνέπειες έχουν στην ψυχική της κατάσταση και τη συμπεριφορά και να αρχίσει να αντικαθιστά τα νυχτερινά επεισόδια υπερφαγίας με άλλες δημιουργικές δραστηριότητες όπως η μουσική, το διάβασμα ή το γράψιμο ή παρακολούθηση μιας ευχάριστης ταινίας στην τηλεόραση.
Θα μπορούσε επίσης, εάν τα πράγματα δυσκολεύουν σημαντικά στην ζωή της, να ζητήσει βοήθεια από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας για ψυχοθεραπευτική και φαρμακευτική αντιμετώπιση.
Βιβλιογραφία
- Κωστοπούλου Μυρσίνη. «Η ψυχή στη χώρα των ανθρώπων, ψυχολογικά προβλήματα και θεραπείες». Βιβλίο. Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Αθήνα 2007 www.ellinikagrammata.gr
- https://www.therapia.gr/syndromo-nyxterinis-yperfagias/
- https://www.psychotherapeutiko.gr/syndomo-nyxterinis-yperfagias-nes/
- https://www.iatronet.gr/diatrofi/adynatisma-diaita/article/1177/syndromo-nyxterinis-yperfagias.html
- Αγγελόπουλος Νικηφόρος . «Ιατρική ψυχολογία και ψυχοπαθολογία». Τόμος Β . Εκδόσεις Βήτα. Αθήνα 2009.