Πώς να τσακώνεσαι λιγότερο με τον σύντροφό σου (και όχι μόνο)
Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΛΑΜΟΥΡΗΣ
Ψυχο-λογικό blog (dimitrisflamouris.com)
Χαρά μοιρασμένη, δυο φορές χαρά!
Σου έχει τύχει να αρχίζει μια κουβέντα ο σύντροφός σου, να σου μιλάει με ένταση και εσύ ήρεμα να του λες ότι δε θέλεις να μαλώσετε; Τι συμβαίνει συνήθως μετά;
Αν ήταν να στοιχηματίσω θα έλεγα ότι ο άλλος συνήθως επιμένει με ολοένα και πιο αυξανόμενη ένταση μέχρι που εσύ δεν αντέχεις πια και κάνεις το μπαμ! Και τότε ίσως γίνεται ένας μικρός χαμός, ίσως και όχι, και στο τέλος η κατάσταση κοπάζει.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί δεν μπορεί να ηρεμήσει από την αρχή αφού εσύ του μιλάς ήρεμα και ωραία;
Η απάντηση είναι ότι δεν μπορεί να ηρεμήσει ΕΠΕΙΔΗ του μιλάς ήρεμα και ωραία!
Το παράδειγμα
Ας το δούμε με ένα παράδειγμα.
Ο Σπύρος και η Ελένη γύρισαν σπίτι μετά από επίσκεψη στους γονείς της κοπέλας. Ο Σπύρος εκνευρίστηκε γιατί ένιωσε ότι ο πεθερός του τον υποτιμούσε. Στο αυτοκίνητο αρχίζει να μιλάει στην Ελένη.
«Δε μου άρεσε καθόλου το πώς μου μίλησε ο πατέρας σου σήμερα.»
«Αγάπη μου, μην το πιάσουμε το θέμα σε παρακαλώ. Δεν έχω καμία όρεξη να εκνευριστούμε» απαντάει η Ελένη που το βλέπει να έρχεται…
«Μα, να μου λέει τι να κάνω εγώ στη δουλειά μου; Δηλαδή, τι εκείνος ξέρει καλύτερα από μένα;» λέει εντονότερα ο Σπύρος.
«Μια γνώμη είπε μόνο. Δεν είναι ανάγκη να το πάρεις τις μετρητοίς» προσπαθεί να καλμάρει τα νερά η Ελένη.
«Άσε με ρε Ελένη. Από που κι ως που να μου μιλάει έτσι. Σε ρωτάω» συνεχίζει με ολοένα αυξανόμενη ένταση ο Σπύρος και το κάνει πιο προσωπικό.
«Είπε αυτό που νόμιζε. Μεγάλος άνθρωπος είναι. Έτσι έχει συνηθίσει. Μη του δίνεις σημασία. Δεν χρειάζεται εσύ να αντιδράς έτσι.»
«Δε θα μου πεις πώς θα αντιδράω. Θα αντιδράω όπως θέλω!» φωνάζει σχεδόν έξαλλος ο Σπύρος.
«Γιατί φωνάζεις τώρα σε μένα; Εγώ τι έκανα; Προσπαθώ να είμαι ήρεμη και εσύ θέλεις να χαλάσεις το κλίμα ανάμεσά μας» λέει κάπως εκνευρισμένη πλέον η Ελένη, αλλά προσπαθώντας με νύχια και με δόντια να διατηρήσει ένα σχετικά ήρεμο ύφος.
«Εγώ δε θέλω να χαλάσω το κλίμα. Ο μπαμπάκας σου θέλει να χαλάσει το κλίμα ανάμεσά μας γιατί νομίζει ότι δεν είμαι καλός για σένα. Κι εσύ μάλιστα τον υποστηρίζεις. Μήπως κι εσένα δε σου κάνω πριγκίπισσα;». Πλέον ουρλιάζει κανονικά ο Σπύρος και κατηγορεί την Ελένη.
«Άκου να σου πω. Αν έχεις θέμα με τον πατέρα μου να μιλήσεις μαζί του. Εγώ δε σου φταίω σε τίποτα. Αρκετά με αυτή την ιστορία» λέει φωνάζοντας δυνατά η Ελένη φανερά εκνευρισμένη.
«Καλά, τέλος πάντων. Θα δω» απαντάει ο Σπύρος αρκετά πιο ήρεμος.
Το «παράδοξο»
Τι έγινε και άλλαξε διάθεση στο τέλος ο Σπύρος; Γιατί το ήρεμο ύφος της Ελένης δεν μπορούσε να του μειώσει την ένταση;
Ο λόγος είναι πως όταν η Ελένη ήταν τόσο ήρεμη στην αρχή ο Σπύρος ένιωθε πως δεν τον καταλαβαίνει.
Δεν του πήγαινε κόντρα με τα λόγια η Ελένη. Δεν έδινε δίκιο στον πατέρα της. Σε άλλο επίπεδο ήταν η ασυμφωνία. Στο συναισθηματικό.
Ο Σπύρος, όπως και όλοι οι άνθρωποι, όταν νιώθουμε εκνευρισμό, αυτό που θα μας ηρεμήσει είναι να νιώσουμε πως ο άλλος μοιράζεται το συναίσθημά μας. Το ήρεμο ύφος της όμως έδινε σήμα στο υποσυνείδητο του Σπύρου: «η Ελένη δεν με καταλαβαίνει». Τα λόγια της ήταν λογικά και ήρεμα. Ο Σπύρος όμως έβραζε. Ένιωθε έλλειψη κατανόησης στο συναισθηματικό επίπεδο. Αυτός ήταν νευριασμένος στο 7 η άλλη απαντούσε από το 2. Δεν ταιριάζανε…
Περιγράφω ακριβώς τη διαδικασία στο Κεφάλαιο 16 του βιβλίου μου, Tο Παράδοξο Μονοπάτι προς το Νόημα της Ζωής.
Δηλαδή, μετά τις πρώτες μια-δυο προσπάθειες της Ελένης να τον ηρεμήσει, ο Σπύρος άλλαξε το παιχνίδι. Δεν ήταν πια γύρω από τον πεθερό του. Είχε να κάνει με την Ελένη. Έτσι, σχεδόν αυτόματα ανέβαζε την ένταση της φωνής του και άρχισε να στρέφει τις επιθέσεις του προς την Ελένη, όχι γιατί είχε νεύρα μαζί της, αλλά επειδή υποσυνείδητα ήθελε να εκνευρίσει την Ελένη για να την κάνει να νιώσει κι εκείνη το θυμό του. Ήθελε να δει τον θυμό του στα μούτρα της.
Μόλις η Ελένη φώναξε στο τέλος, φανερά εκνευρισμένη, ο θυμός του Σπύρου καταλάγιασε. Επιτέλους η Ελένη του καθρέπτισε το συναίσθημά του. Ο θυμός του έγινε και δικός της. Τώρα μπορούσε να ηρεμήσει…
Δεν είναι «περίεργος» ή «κακός» ο Σπύρος. Αυτή είναι η συνηθισμένη λειτουργία της ανθρώπινης συσκευής. Όλοι θέλουμε να μας καταλαβαίνουν.
Άλλωστε, σίγουρα όλοι μας έχουμε βρεθεί και στο ρόλο της Ελένης αλλά και του Σπύρου.
Εδώ ας κάνω μια παρατήρηση. Ιδανικά η Ελένη θα μπορούσε να είχε δείξει από την αρχή στον Σπύρο ότι τον καταλαβαίνει και να του πει: «Ναι ρε συ, βλακεία που έγινε αυτό. Ο μπαμπάς μου τα κάνει αυτά και είναι ενοχλητικό» και πιθανώς να μην είχε δημιουργηθεί ποτέ η ένταση. Το παρόν άρθρο όμως, θέλει να διερευνήσει τι γίνεται όταν δεν είμαστε σε θέση να κατανοήσούμε τη συναισθηματική ανάγκη του άλλου, είτε επειδή έχουμε τα δικά μας, είτε επειδή δε θέλουμε να ασχοληθούμε αυτή τη στιγμή, είτε επειδή δε μας είναι εύκολο να κάνουμε ενεργητική ακρόαση και να δείξουμε ενσυναίσθηση.
Στην πράξη
Ενώ μπορεί να νιώθουμε πως η σωστή διαχείριση προκειμένου να γλυτώσουμε έναν καβγά είναι να παραμείνουμε ήρεμοι, συχνά αυτό που πετυχαίνουμε είναι να εξασφαλίσουμε (σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια) ένα ξέσπασμα και ένα θερμό επεισόδιο.
Αμέτρητες έρευνες έχουν δείξει ότι μας αρέσουν οι άνθρωποι που είναι όμοιοι με εμάς. Νιώθουμε πιο ασφαλείς. Ηρεμούμε.
Σε έναν εκκολαπτόμενο καβγά (με κοντινά πρόσωπα, όχι με άγνωστους απρόβλεπτους ανθρώπους) αυτό σημαίνει πως αν θέλεις να γλυτώσεις τον καβγά, ίσως να αξίζει τον κόπο να δοκιμάσεις αυτό που φοβάσαι. Αν δεν έχει δουλέψει η μέθοδός σου για να αποφύγεις τον καβγά, πήγαινε κόντρα στη λογική και ύψωσε τον τόνο της φωνής σου ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ. Όχι με κατηγορίες και προσβλητικά λόγια, αλλά με την ίδια ένταση και χρωματισμό φωνής όπως ο άλλος.
Πχ η Ελένη θα μπορούσε να είχε πει: ΑΡΧΙΖΕΙΣ ΚΑΙ ΜΟΥ ΦΩΝΑΖΕΙΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΔΕ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ. Και να το πει με την ένταση του συναισθήματος που ένιωθε μέσα του ο Σπύρος.
Αν το κάνεις αυτό, κατά πάσα πιθανότητα θα εκτονωθεί η ένταση πολύ γρήγορα έως και άμεσα. Δεν είναι λογικό είναι όμως ψυχο-λογικό. Ίσως σώσεις τη σχέση από έναν τσακωμό.
Αν νιώθεις ότι αυτό πηγαίνει κόντρα στην προσωπικότητά σου, επειδή εσύ είσαι ένας πράος άνθρωπος,
μπορείς να το δεις σαν μια στρατηγική, σαν ένα συνειδητό έξυπνο ελιγμό, ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα. Παραμένεις σε έλεγχο της κατάστασης και ηρεμείς έναν εκνευρισμένο άνθρωπο, δείχνοντάς του εμπειρικά ότι καταλαβαίνεις το συναίσθημά του.
Δοκίμασέ το στην πράξη και θα με θυμηθείς.
Συμπέρασμα
Συνήθως όταν ένα σύντροφος, γονιός, φίλος, συνάδελφος μας μιλάει με ένταση προσπαθούμε να κρατήσουμε τους τόνους χαμηλούς γιατί φοβόμαστε τι θα γίνει αν μιλήσουμε κι εμείς όπως αυτός. Συχνά το αποτέλεσμα είναι ο άλλος να εκνευρίζεται ακόμα περισσότερο.
Την επόμενη φορά ανέβασε συνειδητά την ένταση και παρακολούθησε την κατάσταση να δεις αν επανέρχεται. Αν δεν το κάνεις μάλλον θα υπάρξει ένταση ούτως ή άλλως και μάλιστα, πολύ πιθανώς, πολύ μεγαλύτερη από την αρχική.
Μην το επιτρέψεις. Φέρσου έξυπνα. Φέρσου ψυχο-λογικά και ίσως εξασφαλίσεις την ηρεμία σου!