Σχιζοφρένια, Σχιζοφρενική Ψύχωση

sxizofreneia
  • Σχιζοφρένια, σχιζοφρενική ψύχωση

https://www.epipsi.gr

https://builtbydoctors.com/

 www.parisianou.gr

 Οι σχιζοφρενικές διαταραχές είναι μια ομάδα ασθενειών που εκδηλώνονται με σοβαρές διαταραχές  στην σκέψη,  στο συναίσθημα και στην γενικότερη συμπεριφορά του πάσχοντος ατόμου. Λόγω των σοβαρών  αλλαγών στην σκέψη και στο συναίσθημα του ασθενή εμφανίζεται  μια έντονη διαστρέβλωση της πραγματικότητας.

Η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντική και σε αυτήν συμβάλουν γενετικοί, περιβαλλοντικοί,  νευροενδοκρινικοί και παθολογικοί παράγοντες. Επίσης  η πρώιμη ανάπτυξη, η κατάχρηση ουσιών, οι σοβαρά αγχωτικές κοινωνικές συνθήκες και τα ψυχολογικά τραύματα (ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία) μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ενός ατόμου να εμφανίσει  σχιζοφρένεια.  

 Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κάποια εργαστηριακή εξέταση που να επιβεβαιώνει την διάγνωση της πάθησης.

Μπορεί να προηγηθεί μια πολύ σοβαρή ψυχοπιεστική κατάσταση στην ζωή του ατόμου (απώλεια, αποτυχία, σωματική ασθένεια) πριν την εμφάνιση των σοβαρών ψυχιατρικών συμπτωμάτων.

Η διάγνωση τίθεται  με την εξέταση του πάσχοντος από κάποιον ειδικό, από τις πληροφορίες που συλλέγονται από το οικογενειακό περιβάλλον και από τις γενικές ιατρικές  εξετάσεις που διενεργούνται για τον αποκλεισμό άλλης παθολογικής σωματικής ασθένειας, η οποία μπορεί να εμφανιστεί με ίδια συμπτώματα όπως της σχιζοφρενικής ψύχωσης.

Η έναρξη της σχιζοφρένειας μπορεί να είναι σχετικά ταχεία, με τα συμπτώματα να αναπτύσσονται μέσα σε αρκετές εβδομάδες ή μπορεί να είναι αργή και να αναπτύσσεται για μήνες ή και χρόνια. Η έναρξη της σχιζοφρένειες μπορεί να γίνει με έντονο και σοβαρό τρόπο, με οξέα σοβαρά ψυχωτικά συμπτώματα, αλλά αρκετές φορές εμφανίζεται με μη ψυχωτικά συμπτώματα. Μη ψυχωτικά συμπτώματα σημαίνει ότι η νόσος αρχίζει με γενικές, απροσδιόριστες αλλαγές στη σκέψη, στα συναισθήματα και στη συμπεριφορά του ασθενή, όπως,  επίμονη ενασχόληση με ένα θέμα, ομιλία ή γραφή που είναι πολύ γρήγορη, μπερδεμένη, παράλογη ή δυσνόητη, το άτομο μιλά πολύ λιγότερο απ΄ ότι νωρίτερα, έχει  μειωμένη  συγκέντρωση και προσοχή, εμφανίζει απόσυρση από σχέσεις ή χόμπι, έχει κάποιες  αυξημένη ευερεθιστότητα ή καχυποψία, παρουσιάζει αδράνεια ή/και ευσυγκινησία. Η  συμπεριφορά του είναι απερίσκεπτη, παράξενη ή εντελώς διαφορετική από τον  χαρακτήρα του,  υπάρχει έλλειψη ενδιαφέροντος για την προσωπική του υγιεινή και  το άτομο  δυσκολεύεται να αισθανθεί ευτυχία ή να εκφράσει χαρά.

Η Σχιζοφρένεια αποτελεί µία πολύ σοβαρή, χρόνια, ψυχική (ψυχωτική) διαταραχή. Είναι μια ασθένεια που τρομάζει καθώς είναι αρκετά παρεξηγημένη. Αποτελεί μια από τις σοβαρότερες χρόνιες ψυχικές ασθένειες, προσβάλλοντας περίπου 1 στα 100 άτομα χωρίς να κάνει διάκριση στο φύλο, στην κοινωνική τάξη, στον τόπο καταγωγής, στο θρήσκευμα  και στο πολιτισμικό επίπεδο. Στην Ελλάδα, περίπου  100.000 ασθενείς που σημαίνει  100.000 οικογένειες βιώνουν καθημερινά την κοινωνική απόρριψη, το στίγμα, και τις διακρίσεις σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, στη στέγαση, στην απασχόληση και στις κοινωνικές τους σχέσεις.

 Η σχιζοφρένεια επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο σκέφτεται, αισθάνεται και αντιμετωπίζει την καθημερινή του ζωή.

Τα βασικά διαγνωστικά κριτήρια που χρησιμοποιούνται είναι :

  1. Σοβαρές μεταβολές στον ειρμό των σκέψεων είτε με επιβράδυνση των σκέψεων είτε με γρήγορη εναλλαγή από το ένα θέμα συζήτησης στο άλλο, με θέματα  άσχετα μεταξύ τους, με ασύνδετες και ασυνάρτητες προτάσεις ή επανάληψη λέξεων και φράσεων που λέγονται από άλλους. Δεν  υπάρχει ποικιλία στις  ιδέες και στο λεξιλόγιο.
  2. Αλλαγές στην κοινωνική ενσωμάτωση με βραδεία και προοδευτική σημαντική απομόνωση από το οικείο του περιβάλλον, ντροπαλότητα , αλλαγές στις διαπροσωπικές σχέσεις  και με παραμέληση της αυτο-φροντίδας με πολύ παράξενη εμφάνιση
  3. Έντονες αλλαγές στην συμπεριφορά, η οποία ποικίλλει και αλλάζει ανεξάρτητα από τις τριγύρω καταστάσεις και δεν συνάδει, δεν ταιριάζει  με τις συνυπάρχουσες κοινωνικές καταστάσεις. Χάνεται το ενδιαφέρον για ευχάριστες δραστηριότητες  ή δυσκολεύεται να ασχοληθεί με βασικές καθημερινές δραστηριότητες, όπως καθαριότητα, ψώνια, χρηματικές συναλλαγές. Απορρόφηση σε ενδόμυχες σκέψεις με σεξουαλικό και θρησκευτικό συνήθως περιεχόμενο. Μειωμένη συγκέντρωση ώστε να εμφανίζει δυσκολία να διαβάσει ένα περιοδικό, μια εφημερίδα ή να παρακολουθήσει από την αρχή μέχρι το τέλος ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα ή δυσκολεύεται να μάθει καινούργια πράγματα όπως έκανε παλαιοτέρα.
  4. Ψευδαισθήσεις  ή/και παραισθήσεις : ακούει  φωνές ή  αντιλαμβάνεται  πράγματα που δεν υπάρχουν ή δεν είναι πραγματικά. Οι ψευδαισθήσεις μπορεί να είναι αρκετά τρομακτικές.
  5. Παραληρητικές ιδέες ή παραλήρημα είναι έντονες πεποιθήσεις  του ασθενή που είναι ψευδείς, δεν είναι λογικές για το περιβάλλον που ζει, παραμένουν ακλόνητες παρά τις  αντίθετες αποδείξεις. Οι παραληρητικές ιδέες  μπορεί να έχουν διάφορα θέματα, όπως  ιδέες δίωξης (ότι άλλοι άνθρωποι θέλουν το κακό του ασθενή) συσχέτισης, υποχονδριακές , κοσμογονικές, ερωτομανιακές, ζηλοτυπικές, μεγαλομανίας κ.λπ.
  6.  Διαταραχή συναισθήματος με επιπεδωμένο και ρηχό συναίσθημα και με μεταβαλλόμενη διάθεση, η οποία δεν ταιριάζει στις περιβαλλοντικές και κοινωνικές καταστάσεις. Ελαττωμένη ικανότητα για ευχαρίστηση, χάνει το ενδιαφέρον για κοινωνικές συναλλαγές και φίλους και περνά πολύ χρόνο μόνος του
  7. Μειωμένη αφαιρετική ικανότητα
  8. Επίσης μπορεί να υπάρχει έλλειψη του αισθήματος του χιούμορ,  φόβοι ότι θα διαλυθεί και θα εκμηδενιστεί και τάση για αποπροσωποποίηση – αποπραγματοποίηση, σύμφωνα με την οποία ο ασθενής συμπεριφέρεται σαν να  αισθάνεται ότι το άτομο βρίσκεται χωριστά από τον εαυτό του ή είναι ένας απλός παρατηρητής των πράξεων του.

Για τη διάγνωση της σχιζοφρένειας, τα συμπτώματα πρέπει να υπάρχουν για τουλάχιστον έξι μήνες και να είναι αρκετά σοβαρά ώστε να προκαλούν προβλήματα στην εργασία, στο σχολείο ή στην κοινωνική  ζωή.

Η σχιζοφρένεια όμως είναι μια διαχειρίσιμη νόσος,  αρκεί:

Να υπάρξει όσο το δυνατόν έγκαιρη αναγνώριση,

Ο ασθενής να λαμβάνει συστηματικά  τα φάρμακα του, και 

Η οικογένεια να συμμετέχει στη θεραπευτική προσπάθεια επίσης η κοινωνία να αποδέχεται τον ασθενή και να του δίνει ευκαιρίες για ισότιμη συμμετοχή

Γενικώς η σχιζοφρένεια επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής του ασθενή τόσο της ψυχοσυναισθηματικής και σωματικής υγείας όσο και κοινωνικής ζωής του  κι έχει σοβαρές και διαλυτικές συνέπειες για τον πάσχοντα την  οικογένειά του  αλλά και το κοινωνικό του περιβάλλον. Τα άτομα που νοσούν μπορούν να εργαστούν, ακόμη και όταν έχουν συμπτώματα. Σε μερικούς τομείς μάλιστα είναι εξαιρετικά παραγωγικοί και δημιουργικοί.

Τα άτομα που πάσχουν από τη νόσο δεν είναι περισσότερα επικίνδυνα από το γενικό πληθυσμό. Ενδέχεται σε μικρό ποσοστό να εμφανίσουν δύσκολη  συμπεριφορά, η οποία κατά κανόνα οφείλεται στην παραμέληση της φαρμακευτικής θεραπείας και στην έλλειψη στήριξης και αποδοχής από το περιβάλλον του. Είναι μια παρεξηγημένη ασθένεια διότι στην κοινωνία μας επικρατούν λανθασμένες αντιλήψεις και φόβοι για την ασθένεια αυτήν με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται στιγματικές συμπεριφορές σε βάρος  των ασθενών κάτι που με την σειρά του αυξάνει την κοινωνική  απομόνωση, την μοναξιά και τον φόβο και έτσι μειώνεται η πιθανότητα να ζήσουν μια πιο δραστήρια και παραγωγική ζωή.

Οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να πάψουν να αποτελούν κοινωνικό στίγμα και να χαρακτηρίζονται με ταμπέλες όπως “ο τρελός”, “ο παλαβός”, “ο ψυχάκιας”. Μια τέτοια συμπεριφορά δείχνει έλλειψη σεβασμού στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και είναι επώδυνη και ταπεινωτική για τον ασθενή. Θα ήταν καλό  λοιπόν να εστιαζόμαστε στον άνθρωπο και όχι στην αναπηρία του. Δεν πάσχουν από «διπλή» προσωπικότητα, ούτε η σχιζοφρένια οφείλεται σε «διχασμένη» προσωπικότητα. Οι ασθενείς, άλλες φορές εμφανίζουν καλή διάθεση χωρίς ενοχλητικά σύμπτωμα και με επαρκή δραστηριότητα και άλλες φορές έχουν μειωμένη διάθεση και μια τάση προς απομόνωση .

 Θεραπεία και ανάρρωση : Οι θεραπείες περιλαμβάνουν τα αντιψυχωτικά φάρμακα, τις εξειδικευμένες ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις  (οι οποίες ανάλογα με τον πάσχοντα και το περιβάλλον του μπορεί να είναι ατομικού, ομαδικού, οικογενειακού, υποστηρικτικού και  ψυχοεκπαιδευτικού προσανατολισμού και με στοιχεία θετικής ενίσχυσης ) και τέλος τα προγράμματα κοινοτικής υποστήριξης για να  βοηθήσουν στην σωματική και ψυχική  υγεία, τη στέγαση, την εργασία ή την εκπαίδευση. Η λήψη φαρμάκων είναι απαραίτητη καθώς και η συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό και την θεραπευτική ομάδα.  Η θεραπεία για τη σχιζοφρένεια μπορεί να διαρκέσει 2–5 χρόνια, ή ακόμα και περισσότερο. Πολλοί άνθρωποι συνεχίζουν να λαμβάνουν θεραπεία και υποστήριξη για τη διαχείριση της ασθένειάς τους σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Βιβλιογραφία:

  1.  www.Care.gr  
  2. www.ekpse.gr
  3. https://www.epipsi.gr
  4. https://www.sane.org/information-stories/facts-andguides/schizophrenia