Τα Θετικά και τα Αρνητικά του Ίντερνετ
Πηγές:
Ο Μανόλης Καργάκης είναι Ψυχολόγος στο InterNus – ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ & ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ.
https://internus.gr/ethismos-pedion-efivon-apo-to-diadiktyo-ta-ilektronika-pechnidia
Ιεροδιακόνου Χ. «Ψυχιατρικές γνώσεις για εφαρμογή από κάθε γιατρό. Οδηγός ψυχοσωματικής θεραπείας». Βιβλίο. Εκδόσεις «Μαστορίδη». Θεσσαλονίκη 2000
https://www.politeianet.gr/books/9789601425016-floros-georgios-libanis-ethismos-sto-diadiktuo-209534
Πιπερόπουλος Γιώργος, καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Βιβλίο. «εξαρτήσεις και αποκλίσεις» . Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Θεσσαλονίκη 2000.
ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ – Πιπερόπουλος, Γιώργος Π. | Evripidis.gr
https://www.psychology.gr/addictions/1576-eksartisi-apo-to-diadiktio-kai-ta-smartphones.html
https://internus.gr/ethismos-pedion-efivon-apo-to-diadiktyo-ta-ilektronika-pechnidia
https://bibliography.gr/authors/myrsinh-kwstopoulou myrsini.kostopoulou@gmail.com
ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ
- Η Επανάσταση στην επικοινωνία : οι αποστάσεις εκμηδενίζονται και οι άνθρωποι μπορούν να μιλήσουν με οποιονδήποτε επιθυμούν σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, άμεσα και αμφίδρομα με το πάτημα ενός κουμπιού
- Η περιήγηση στον παγκόσμιο ιστό : οι χρήστες αντλούν πληροφορίες για θέματα που τους ενδιαφέρουν και ενημερώνονται από διαφόρους ιστότοπους
- Μόρφωση και εκπαίδευση: όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να αναζητήσουν το βιβλίο που επιθυμούν, να το αγοράσουν και να δανειστούν ή ακόμη και να το διαβάσουν και online εάν αυτό το βιβλίο παρέχεται για δωρεάν ανάγνωση. Με τις ηλεκτρονικές μεθόδους διδασκαλίας γίνεται δυνατή η γνώση και η μάθηση μέσω της τηλεκπαίδευσης (της εξ αποστάσεως φοίτησης στο πανεπιστήμιο ή σε μεταπτυχιακές σπουδές σε πανεπιστήμια που προσφέρουν τέτοιες σπουδές από την άλλη άκρη της γης).
- Ευκολία στην καθημερινότητα: μέσα από το διαδίκτυο πολλοί κάνουν ηλεκτρονικές αγορές, τακτοποιούν τραπεζικά ζητήματα και διεκπεραιώνουν άλλες εργασίες άμεσα και γρήγορα
- Εργασία μακριά από τον εργασιακό χώρο : διάφοροι επαγγελματίες μπορούν να εκτελέσουν πολλές εργασίες μέσω του ιντερνέτ.
- Τι διαδίκτυο βοηθά άτομα της τρίτης ηλικίας : η περιήγηση στο διαδίκτυο μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας και να έχει θετική επίδραση σε διάφορες ασθένειες (κατάθλιψη, άνοια κ.α.)
- Ψυχαγωγία μέσω διαδικτύου: μέσα από το ιντερνέτ μπορούμε να παίξουμε παιχνίδια, να ακούσουμε και να κατεβάσουμε μουσική, να δούμε ταινίες και να κλείσουμε εισιτήρια για τον κινηματογράφο, το θέατρο, για συναυλίες κ.α.
- Με ένα κλικ μπορούμε να βρεθούμε σε οποιαδήποτε χώρα , να εξερευνήσουμε άλλους πολιτισμούς και να διαβάσουμε για την ιστορία τους. Παράλληλα μπορούμε να κλείσουμε εισιτήρια και ξενοδοχεία καθώς και να διαβάσουμε ταξιδιωτικές κριτικές άλλων επισκεπτών των χωρών αυτών
- Γρήγορη αναζήτηση δημοσίων εγγράφων: μπορούμε να βρούμε, να υποβάλουμε αιτήσεις και να αποστείλουμε έγγραφα, γλιτώνοντας χρόνο, κόπο και χρήματα. Η Εσθονία έχει καταφέρει το 90% των δημοσίων εγγράφων να διακινούνται ηλεκτρονικά από το σπίτι ή το γραφείο του και μην αναγκάζεται ο πολίτης να πηγαινοέρχεται από υπηρεσία σε υπηρεσία
ΤΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ
- Παιδική πορνογραφία : άτομα υπεράνω πάσης υποψίας αποκτούν την εμπιστοσύνη ανηλίκων, προκαλούν συζητήσεις σεξουαλικής φύσεως και στέλνουν φωτογραφίες ως κάτι το αποδεκτό και φυσιολογικό
- Ψηφιακή παρενόχληση : παρενόχληση, δυσφήμιση και διάδοση ψευδών πληροφοριών από άτομα που προσπαθούν να ελέγξουν ψυχολογικά τα θύματά τους
- Αυτοκτονίες: στην Ελλάδα σε πέντε χρόνια πάνω από 400 άτομα έχουν εκδηλώσει πρόθεση στο διαδίκτυο και όχι σε δικά τους πρόσωπα, να αυτοκτονήσουν. Επίσης η παρενόχληση, η δυσφήμιση και εθισμός στο ιντερνέτ μπορούν να οδηγήσουν κάποιο άτομο σε απόπειρα αυτοκτονίας
- Οικονομικές άπατες: Με διαφόρους τρόπους επιτήδειοι μπορούν να υποκλέψουν κωδικούς ασφάλειας και τα pin των πιστωτικών καρτών, να σας χρεώσουν υπέρογκα ποσά και να σας παραπλανήσουν με απατηλές αγορές
- Παραβίαση προσωπικών δεδομένων : βομβαρδισμός διαφημιστικών μηνυμάτων, αλόγιστη χρήση καμερών παρακολούθησης, παραβίαση δεδομένων υγείας και οικονομικών πληροφοριών, υποκλοπή κωδικών και φωτογραφιών από λογαριασμούς χρηστών σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης
- Chat rooms: με τη χρήση ψευδωνύμων επιτρέπεται η διατήρηση της ανωνυμίας. Αυτό όμως μπορεί να αποτελέσει μια από τις πιο επικίνδυνες παγίδες του διαδικτύου
- Ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης : Εδώ οι χρήστες αποποιούνται τα πνευματικά τους δικαιώματα ενώ οι σελίδες αυτές δεν παρέχουν εγγύηση για την ασφάλεια και τη μυστικότητα των εφαρμογών
- Εθισμός στο διαδίκτυο : Η εξάρτηση στο διαδίκτυο παρασύρει ενήλικες και παιδιά σε μια διαφορετική πραγματικότητα, δημιουργώντας αποξένωση και μονομανία (κυβερνομανία) . Ο εθισμός έχει μόνο αρνητικά αποτέλεσμα. Να μη διακόπτεται η χρήση του ιντερνέτ αλλά να τίθενται όρια. Ο εθισμός στο internet είναι μια ψυχική παθολογία που σε λίγα χρόνια θα μπει στα ιατρικά βιβλία ως νέα ιατρική πάθηση , και περιλαμβάνει περισσότερες επιμέρους εθιστικές συμπεριφορές, όπως:
– την διαρκή και επίμονη αναζήτηση πληροφοριών και ειδήσεων και ιστοσελίδες,
– την διαρκή ενασχόληση με video games
– το συνεχές και επίμονο chatting,
– την έντονη ενασχόληση με ιστοσελίδες και chat-room ερωτικού περιεχομένου,
– την ανάληψη στοιχημάτων ηλεκτρονικά καθώς και του τζόγου μέσω internet,
– την παθολογική και υπέρμετρη ενασχόληση με την εργασία και διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες (εργασιομανία),
– τις αγορές μέσω διαδικτύου.
Η αυξημένη επιθυμία να πραγματοποιήσει κάποιες από τις παραπάνω συμπεριφορές, η απογοήτευση, το ψυχικό κενό, η κατάθλιψη, το άγχος , η νευρικότητα και πολλές φορές οι στερεότυπες κινήσεις των δακτύλων σαν να πληκτρολογούν , λόγια όπως «μου πήραν τον υπολογιστή και νιώθω ότι μου έκλεψαν ένα κομμάτι του εαυτού μου» που ακολουθεί την αποστέρηση από αυτές καθώς επίσης και η παραμέληση άλλων ατομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων ακόμη και της προσωπικής υγιεινής, αποτελούν μεταξύ των άλλων, χαρακτηριστικά σημεία μιας προβληματικής χρήσης ή εξάρτησης στο διαδίκτυο. Σε προχωρημένες περιπτώσεις ο έφηβος δεν κοιμάται, παραμελεί την προσωπική του υγιεινή, μπορεί να σταματήσει ακόμα και το σχολείο. Ακόμη, απομονώνεται, από την οικογένεια και τους φίλους του, γίνεται επιθετικός, μπορεί να κλέβει χρήματα από του γονείς για να παίζει. Τέλος, φτάνει σε σημείο να μην τρώει ή και το αντίθετο (να παχαίνει πολύ) - Και τι συμβαίνει με τον διαδικτυακό εκφοβισμό; Ο όρος Διαδικτυακός εκφοβισμός (Cyberbullying) αφορά τον εκφοβισμό, την απειλή, την ταπείνωση ή και την σεξουαλική παρενόχληση παιδιών και εφήβων που δέχονται μέσω της χρήσης του διαδικτύου, κινητών τηλεφώνων είτε άλλων ψηφιακών τεχνολογιών από συνομηλίκους τους. Τα παιδιά πρέπει να είναι ενήμερα για το τι σημαίνει εκφοβισμός από τη νηπιακή ηλικία. Και πρέπει να τους μιλήσουμε για τον διαδικτυακό εκφοβισμό από τα 7 τους χρόνια. Σε αντίθεση με το Bullying το πρόβλημα του ηλεκτρονικού εκφοβισμού είναι ότι, με το διαδίκτυο, μπορεί να «βρει» το εκφοβισμένο παιδί παντού, οποιαδήποτε ώρα, μέρα και νύχτα. Αλλά πρέπει, επίσης, να εξηγήσουμε στα παιδιά ότι το να προωθήσουν μια προσβολή μία φορά, σημαίνει συμμετοχή στην παρενόχληση. Το φαινόμενο του Διαδικτυακού εκφοβισμού εγκυμονεί σοβαρές επιπτώσεις για την ψυχική υγεία του θύματος. Η αυτοεκτίμηση του ατόμου που υφίσταται Διαδικτυακό εκφοβισμό πλήττεται έντονα τόσο ώστε σε μερικές περιπτώσεις συνδέεται με το αίσθημα της ενοχής. Το άτομο αρχίζει να αναπαράγει αρνητικές σκέψεις και η επίδοση των κοινωνικών του ικανοτήτων μειώνεται σημαντικά. Κάποιες φορές, κυρίως κατά την εφηβική ηλικία, η αποχή από το σχολείο και από τις παρέες των συνομηλίκων, αποτελεί προσωρινό καταφύγιο, ενώ ταυτόχρονα οι απόπειρες αυτοκτονίας θεωρούνται ως η μοναδική λύση στο πρόβλημα. Άτομα που δέχτηκαν έντονα Διαδικτυακό εκφοβισμό ενδέχεται στο μέλλον να παρουσιάσουν μεγαλύτερη αστάθεια στις διαπροσωπικές τους σχέσεις συνοδευόμενη από την κοινωνική απομόνωση.
- Το καινούριο σύνδρομο της εποχής μας ονομάζεται «Texter’s neck». Το συγκεκριμένο σύνδρομο είναι οι επιπτώσεις της παρατεταμένης κλίσης του κεφαλιού πάνω στη σπονδυλική στήλη και το οποίο μετατρέπεται σε πρόβλημα ολοένα και περισσότερο τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες. Αρκετά χρόνια πριν έβλεπε κανείς τα παιδιά να κάθονται σχεδόν σε εμβρυακή στάση κι έπαιζαν με το Nintendo τους. Στη συνέχεια ήρθαν τα κινητά τηλέφωνα και τα παιδιά πλέον κάθονται κοιτάζοντας προς τα κάτω με τους αντίχειρές τους να πληκτρολογούν, σερφάροντας στο διαδίκτυο και στέλνοντας μηνύματα κι ας είναι το ένα διπλά στο άλλο και ας κάθονται στο ίδιο παγκάκι. Κι έτσι τα κινητά τηλέφωνα δημιούργησαν το επόμενο σύνδρομο με τον ίδιο τρόπο που οι υπολογιστές έγιναν αιτία για το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα. Γι’ αυτό χρησιμοποιείται ο όρος «Texter’s neck» , ένα σύνδρομο με πόνους στον αυχένα , στην πλάτη, στα άνω άκρα, πονοκέφαλους, κύφωση, σκολίωση. Το πολύ δυο ώρες την ημέρα για ψυχαγωγία στο διαδίκτυο είναι αρκετή. Μη στερείτε το χρόνο σας από κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο ή μη κλέβετε χρόνο από άλλα αγαπημένα σας χόμπι, για να σερφάρετε στο διαδίκτυο. Ο ρόλος των γονέων είναι πολύ σημαντικός στην πρόληψη άλλα και στην προστασία των παιδιών τους από το κίνδυνο του εθισμού αλλά και των υπολοίπων κινδύνων.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ
- Τοποθετήστε τον υπολογιστή σε κοινοχρήστους χώρους του σπιτιού έτσι ώστε να έχετε τη δυνατότητα να επιβλέπετε το παιδί σας χωρίς να αισθάνεται ότι το ελέγχετε. Επίσης και αυτό είναι πολύ σημαντικό , μπορείτε να κάνετε την πλοήγηση στο διαδίκτυο , οικογενειακή δραστηριότητα-οικογενειακό παιχνίδι
- Ενημερώστε τα παιδιά σας για τους κινδύνους και συζητήστε μαζί τους για θέματα ασφαλείας (επικοινωνία με επικίνδυνα άτομα, πρόσβαση σε ιστοσελίδες με βλαβερό ή ακατάλληλο περιεχόμενο).
- Διδάξτε τα παιδιά να μη δίνουν οποιαδήποτε προσωπική πληροφορία χωρίς της άδειά σας (όπως όνομα, επίθετο, ηλικία, διεύθυνση, τηλέφωνο κλπ.). Επίσης μη δίνετε στα παιδιά σας την πιστωτική σας κάρτα για ηλεκτρονικές συναλλαγές
- Μην επιτρέπετε στα παιδιά σας να συναντηθούν με άτομα που γνώρισαν στο διαδίκτυο. Διδάξτε τα πώς να αρνούνται από μόνα τους να συναντηθούν και εξηγήστε τους ότι οι άγνωστοι μπορεί να είναι επικίνδυνοι
- Χρησιμοποιήστε ηλεκτρονικά φίλτρα , τα όποια αποτρέπουν την πρόσβαση σε μη επιθυμητές ιστοσελίδες (που περιέχουν σκηνές βίας και πορνογραφίας)
- Ελέγξτε το περιεχόμενο των οπτικοακουστικών υλικών (βιντεοταινίες, στικάκια, CD, DVD), τα όποια πρόκειται να χρησιμοποιήσουν τα παιδιά σας.
- Μείνετε κοντά στα παιδιά σας στις ηλεκτρονικές τους δραστηριότητες και μιλήστε μαζί τους ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι αν προκύψει το οτιδήποτε πρέπει να κλείσουν την ηλεκτρονική σελίδα και τον υπολογιστή τους.
- Ο Tisseron ένας Γάλλος ψυχαναλυτής-ψυχίατρος μελετά τις επιπτώσεις της τεχνολογίας της πληροφορίας στους νέους ανθρώπους. Το 2008 ανέπτυξε τον κανόνα «3-6-9-12», που σημαίνει,
α) «όχι τηλεόραση πριν από τα τρία χρόνια, διότι το θορυβώδες περιβάλλον της τηλεόρασης με τις έντονες και γρήγορες εναλλαγές των φωτεινών εικόνων δεν βοηθά στην ανάπτυξη της προσοχής και της συγκέντρωσης στα μικρά παιδιά, ενώ το ραδιόφωνο με την εναλλαγή των συζητήσεων και την αρμονική μουσική είναι λιγότερο ενοχλητικό
β) όχι βίντεο-παιχνίδια σε κονσόλα πριν από τα έξι, διότι το παιδί όταν γίνει ιδιοκτήτης αυτών των συσκευών η χρήση τους γίνεται ανεξέλεγκτη και ευθύνονται πολλές φορές για ανησυχία υπερκινητικότητα και αϋπνία λογά των έντονων θορύβων και έντονων και γρήγορα εναλλασσόμενων φωτεινών πηγών που εκπέμπουν (ονομάζονται και «ψηφιακά γλυκά»)
γ) καθόλου internet πριν από τα εννέα χρόνια, διότι περιέχουν κινδύνους ακόμη και στα κινούμενα σχέδια όπως hacking, εικόνες με χρήση ναρκωτικών και βίας , με πορνογραφικό περιεχόμενο και διαφημίσεις που στο τέλος χρειάζεται να πληρώσεις γι΄ αυτές. (επιτρέπεται βεβαία ιντερνέτ και πριν την ηλικία αυτή αλλά με συμβουλές και υποστήριξη και εάν γίνεται ως μια οικογενειακή δραστηριότητα-παιχνίδι
δ) και καθόλου μέσα κοινωνικής δικτύωσης (facebook, twitter, instagram , you-tube κ.α.) πριν από τα 12.
Οι έντονοι ρυθμοί ζωής της σημερινής κοινωνίας αναγκάζει και τους δυο εργαζόμενους γονείς να χρησιμοποιούν την τηλεόραση , την κονσόλα και τον υπολογιστή, ως αντικαταστάτη τους και το αφήνουν να περνά ώρες μπροστά στη μικρή οθόνη. Σε πολλές οικογένειες έχουν εισβάλλει ακόμη και πάνω στο μεσημεριανό τραπέζι, τα κινητά, τα ακουστικά, τα tablets, τα I-phone, μειώνοντας έτσι την ανθρώπινη οικογενειακή επικοινωνία που πρέπει να υπάρχει μεταξύ των μελών. Από την άλλη το μεσημεριανό τραπέζι είναι μια καλή ευκαιρία να συζητήσουν τα παιδιά με τους γονείς ένα θέμα ή ένα πρόβλημα που συνάντησαν κατά την περιήγησή τους στο διαδίκτυο.
Ανεξάρτητου ηλικίας και χωρίς όρια , και είναι και κάτι που πρέπει να ενθαρρύνεται διότι βοηθά στην ανάπτυξη του, είναι η ψηφιακή φωτογραφία και η επεξεργασία της. Δεν θα ήταν καλό να χρησιμοποιείται ο πλήρης περιορισμός της έκθεσης του παιδιού στην ψηφιακή οθόνη σαν τιμωρία, διότι μεγαλύτερη σημασία έχει το τι βλέπει το παιδί και ποιον συναντά εκεί. Τέλος σχετικά με το θέμα της χρήσης των ψηφιακών εργαλείων στην εκπαίδευση η απάντηση είναι θετική αλλά με εποπτεία και να χρησιμοποιούνται ως εργαλεία ομαδικής και συνεργατικής δουλειάς, στο σχολείο και όχι ατομικά. Το καλύτερο βέβαια θα ήταν να είχαμε περισσότερους εκπαιδευτικούς. Το 2011 η Γαλλική Ένωση Παιδιάτρων αποδέχτηκε τις παραπάνω προτάσεις.
Οι γονείς πρέπει να επιτρέπουν την πρόσβαση στο διαδίκτυο διότι συχνά ο αποκλεισμός οδηγεί στη μυθοποίηση, αλλά να τους ενδιαφέρει ο σωστός έλεγχος και όχι η απόρριψη του διαδικτύου.
Σε κάθε περίπτωση, χωρίς πανικό και ενοχές, μπορούν να έρθουν σε επικοινωνία με ειδικούς για παροχή βοήθειας και συμβουλές ώστε να προλάβουν ή να αντιμετωπίσουν σχετικά προβλήματα.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
- Μη δίνεις ποτέ και σε κανέναν τους κωδικούς πρόσβασής σου στο διαδίκτυο ούτε ακόμη και στον καλύτερό σου φίλο. Μόνο οι γονείς σου πρέπει να γνωρίζουν τους κωδικούς σου
- Να μην απαντάς σε ηλεκτρονικά μηνύματα που σε κάνουν να νιώθεις άβολα. Αν λάβεις κάποιο τέτοιο μήνυμα μπορείς να ενημερώσεις τους γονείς σου. Επίσης εάν αισθανθείς άβολα σε συνομιλία σου σε κάποιο chat room, απλά κλείσε αμέσως τη συνομιλία. Το ίδιο μπορείς να κάνεις και σε περίπτωση που κάποιος σε παρενοχλεί.
- Απόφυγε να στείλεις φωτογραφίες ή τα προσωπικά σου στοιχεία σε κάποιον άγνωστο
- Να θυμάσαι πάντα ότι τα άτομα που γνωρίζεις μπορεί να μην είναι αυτοί που λένε ότι είναι
- Πριν αποφασίσεις να συναντηθείς με κάποιον που γνώρισες στο διαδίκτυο, σκέψου καλά και συζήτησέ το με τους γονείς σου
- Σε περίπτωση που αποφασίσεις να συναντηθείς με τον ηλεκτρονικό σου «φίλο», φρόντισε η συνάντηση σας, να γίνει σε δημόσιο χώρο, σε μέρος που θα κυκλοφορούν πολλά άτομα και ενημέρωσε τους γονείς ή κάποιο έμπιστο άτομο
- Μην εμπιστεύεσαι οτιδήποτε βλέπεις στο διαδίκτυο
- Να θυμάσαι πως οι γονείς σου είναι πάντα εκεί και μπορείς να συζητάς μαζί τους για οτιδήποτε βλέπεις και ζεις, όταν σερφάρεις στο διαδίκτυο.
Δεν προσπαθούμε να δαιμονοποιήσουμε το ιντερνέτ , το οποίο μερικοί επιστήμονες θεωρούν ότι αποτελεί την τέταρτη μεγαλύτερη επανάσταση των τελευταίων αιώνων, αλλά να επιστήσουμε την προσοχή και να τονίσουμε ότι κι εδώ ισχύει το αρχαίο ελληνικό ρητό «παν μέτρον άριστον» που ισχύει σε όλα τα θέματα της ζωής μας . Δηλαδή όλα έχουν την θετική και την αρνητική τους πλευρά και σε όλα τα θέματα πρέπει να θέτουμε όρια.
Δηλαδή : ΝΑΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΑΛΛΑ ΜΕ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ